Bieżące badania na zamku w Iłży – czyli kolejna relacja z badań, jakie prowadzono na zamku w Iłży. Jeszcze pod koniec ubiegłego roku, w grudniu 2023 r. zrealizowano kolejne pomiary geofizyczne części wzgórza zamkowego. W badaniach geofizycznych wykorzystano tym razem (1) metodę tomografii  elektrooporowej oraz (2) metodę tomografii refrakcyjnej – sejsmiczną, co zarazem jest pierwszym tego typu pomiarem w historii zamku w Iłży! Żartobliwie można stwierdzić, że wzgórze zamkowe potraktowano „prądem i młotem” Oczywiście działo się to bez szkody dla ludzi i zabytków. Łącznie zmierzono teren na odcinku o długości prawie 1 (jednego) kilometra! 

Badania geofizyczne, to prace polegające na rozpoznawaniu podziemnych obiektów, niewidocznych na powierzchni terenu np. fundamentów nieistniejących już budynków lub też będących częścią elementów naziemnych np. widocznych murów. Najogólniej, metoda termografii elektrooporowej polega na wykorzystaniu przepływu prądu pod powierzchnią terenu i rejestrowaniu zakłóceń w jego przepływie, jakie mogą powodować podziemne konstrukcje. Metoda sejsmiczna rejestruje fale uderzeniowe – ich odbijanie się od podziemnych elementów – aby takie fale powstały, należy solidnie uderzyć młotem – dosłownie

W wyniku prac rozpoznano w wybranych miejscach m.in. strukturę wzgórza (zwłaszcza zamku górnego), jak i potencjalne strefy osuwiskowe zboczy wzgórza. Pośród wyników jest też mała i zaskakująca ciekawostka, otóż teren pod wieżą skrywa niezidentyfikowany dotąd obiekt. Aby sprawdzić czym jest ta intrygująca konstrukcja, należy wykonać badania inwazyjne, zatem kolejne wyzwanie na ten rok już mamy!

Badania przeprowadziła Fundacja Hereditas, w kooperacji z Centrum Kultury i Turystyki w Iłży / Gminą Iłża. Pracami kierował prof. ucz. dr hab. Rafał Zapłata, pracownik  UKSW w Warszawie oraz koordynator działań ds. zamku z ramienia Gminy Iłża – przy współpracy z zespołem geofizyków pod kierunkiem prof. UW dr. hab. Radosława Mieszkowskiego z Uniwersytetu Warszawskiego. Prace przeprowadzono na zlecenie i ze środków  Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Warszawie.

Przeprowadzone badania geofizyczne są częścią działań interdyscyplinarnych, a zarazem kolejnym elementem kompleksowego, długoterminowego oraz wieloaspektowego podejścia do badań, ochrony i udostępniania zamku w Iłży. Planowane są kolejne tego typu działania w 2024 r.

Źródło danych: R. Zapłata / Fundacja Hereditas / Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Warszawie. Fot. R. Zapłata.